Nieuws & Persberichten

Op een fraaie Brabantse herfstdag –midden in het paddenstoelenseizoen- is de redactie van SMK-Nieuws op bezoek bij champignonkwekerij J. Kanters voor een bijeenkomst met zeven paddenstoelenkwekers die opgingen voor het Milieukeur certificaat. Certificatie instelling SGS deed de audits.

Kanters heeft sinds juni 2009 het Milieukeur certificaat voor de teelt van champignons. En hij heeft daar goede ervaringen mee, vooral ook door het duurzamere productonderscheid dat Milieukeur biedt. “wij zien dat retailers steeds meer duurzamere producten aan hun klanten willen aanbieden. Vaak is een klein gedeelte van hun assortiment EKO gecertificeerd, maar om de consument een breder aanbod tegen een gunstige prijs te kunnen bieden, komt al snel Milieukeur in beeld. Daarbij is het voordeel van Milieukeur dat het geen one issue keurmerk is, maar voor een brede invalshoek kiest, waarbij allerlei duurzaamheidsaspecten worden gesteld zoals aan management, de teelt, de bewerking en verpakking.”

Vrijwillig samenwerkingsverband
Om dat bredere en grotere assortiment de markt te kunnen aanbieden is er nu een samenwerkingsverband ontstaan van een zevental zelfstandige paddenstoelenkwekers: Kanters, Koolen Champignons, Verbruggen Paddenstoelen, global Mushrooms, Dollevoet Shii-take, Heme-sales bv (’t Voske) en Lekkamp Champ. Kanters en Koolen zijn hierin een centrale spil waarbij Kanters via zijn apart gecertificeerde verpakkingsbedrijf zorg draagt voor verpakking, samenstelling van paddenstoelenmixen en de afstemming van vraag en aanbod onder de rivieren. Koolen champignons organiseert dit boven de rivieren. De groep van bedrijven heeft beschikking over diverse ingangen bij retail- en foodservicebedrijven en gaat voorlopig MAKRO en Jan Linders Supermarkten beleveren. Met andere retailers zijn oriënterende gesprekken gaande. Omdat de kwekers zelfstandig opereren kunnen zij uiteraard individueel ook hun Milieukeur gecertificeerde paddenstoelen aan afnemers gaan leveren.

Innovatief
Het samenwerkingsverband betreft een innovatieve groep van bedrijven op het gebied van duurzaam ondernemen. Zo is ’t Voske bezig met een project voor het geheel energieneutraal telen van paddenstoelen en heeft daarvoor een zogenaamde green Deal gesloten. Verbruggen ‘maakt’ zijn eigen compost en gebruikt daarvoor grasafval van Staatsbosbeheer. Ook doet wUR voor hem een onderzoek naar de toepassing van LED-verlichting in de paddenstoelenteelt waarbij het gaat om factoren als optimale kleurtemperaturen, lichtintensiteit en belichtingstijden.
Een aantal bedrijven uit de groep is nauw betrokken bij het project Fair Produce. Het gaat er bij dat project om dat bedrijven aantoonbaar voldoen aan Nederlandse wet- en regelgeving op het gebied van werkomstandigheden, administratie, afdrachten premies en loonbelasting, veiligheid, Arbo, beloning en Cao. De groep paddenstoelentelers is daarom ook enthousiast over een aantal mogelijk nieuwe werkgerelateerde eisen in het Milieukeur certificatieschema voor 2012, zoals de RI&E (Risico-Inventarisatie en –Evaluatie), het in dienst nemen van mensen met afstand tot de arbeidsmarkt en de NEN-4400-1 eis aan uitzendbureaus.

Assortiment
Het brede assortiment dat de groep paddenstoelenkwekers onder Milieukeur kan gaan leveren bestaat uit witte champignons en kastanjechampignons, shii-takes, portobella’s en limoengele, zalmroze en grijze oesterzwammen. De jaarlijkse productie van alle bedrijven is aanzienlijk en bedraagt zo’n drie miljoen kilo paddenstoelen. Het marktaandeel van bijvoorbeeld Milieukeur oesterzwammen komt daarmee op 30%; van champignons op bijna 3%.

Bewustwording
Vier van de zeven paddenstoelenkwekers zijn ook gecertificeerd voor EKO; voor die bedrijven was het relatief eenvoudig om aan de eisen van Milieukeur te voldoen. Zij moesten vooral op het gebied van duurzame energie maatregelen nemen. Andere bedrijven waren genoodzaakt meer aanpassingen in hun bedrijfsvoering te doen. Alle kwekers waren unaniem van mening dat het certificeringsproces veel inzicht en bewustwording geeft in hun bedrijfsvoering. Vooral waar het gaat om energieverbruik - de paddenstoelenkweek is vanwege warmte- en koelprocessen een relatief energie-intensieve bedrijfstak - en het gebruik van schoonmaakmiddelen.
Aan de hand van de Milieukeureisen kon voor sommige bedrijven een drastische beperking van bijvoorbeeld chloorgebruik worden gerealiseerd en bleek dat in combinatie met milieuvriendelijke middelen als groene zeep een even goed schoonmaakresultaat kon worden behaald

EEN LESJE TEELT

• De teelt van paddenstoelen is een behoorlijk ingewikkeld proces. Een paddenstoel is het vruchtlichaam van een schimmel die zich voortplant door middel van sporen. Een paddenstoel kan miljarden sporen produceren en wanneer deze tot ontkieming komen, ontstaat er het 'mycelium': de dunne, vertakte schimmeldraden.
• Voor het telen van champignons wordt gebruik gemaakt van compost. Dit is een mengsel van onder meer paarden- en kuikenmest, gips, stro en broed (graankorrels met mycelium). Nadat de compost volledig doorgegroeid is, worden de bedden in luchtdichte cellen van een kwekerij ermee gevuld. Deze cellen imiteren als het ware het hele jaar rond de herfst, door een kunstmatige beheersing van licht, luchtvochtigheid en temperatuur. Deze bedden worden gevuld met een laag compost met daarop een laag dekaarde van zwarte veengrond. Het mycelium groeit nu vanuit de compost in de dekaarde en vormen zich knoppen, waaruit later de champignons groeien. Het totale proces tot en met de oogst neemt vijf weken in beslag.

MILIEUKEURCRITERIA VOOR PADDENSTOELEN

• Bij Milieukeurcriteria voor paddenstoelen (champignons, kastanjechampignons, oester zwammen, shii takes, paarse ridderzwam en anijschampignons) ligt het accent op de productie van compost, het gewasbescher mingsmiddelengebruik en het energieverbruik in de teeltfase. Er zijn ook criteria vastgesteld voor het gebruik van schoonmaakmiddelen, het afval en waterverbruik en natuur en landschapsbeheer. Bij de Milieukeurteelt van paddenstoelen is maar een beperkte hoeveelheid gewasbeschermingsmiddelen toegestaan. Jaarlijks stelt de teler een gewasbeschermingsplan op, waarmee aangetoond wordt dat aan de eisen voor Milieukeur kan worden voldaan. Er is een verplichte registratie van de inkoop, de voorraad en het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. Milieukeur zorgt in de praktijk voor een goede aanpak van kwaliteitszorg, omdat deelnemers planmatig werken, uitgebreid registreren en een zorgvuldig management voeren om aan de criteria te voldoen. Er vinden per jaar twee bedrijfsaudits plaats. Bedrijven die twee achtereenvolgende jaren het Milieukeurcertificaat hebben behaald, kunnen met minimaal één bedrijfsaudit toe.

[Publicatie uit magazine SMK-Nieuws 67, december 2011]