André Schilder uit het Noord-Hollandse Spierdijk bouwde als eerste melkveehouder in Nederland een onder architectuur gebouwde CONO-stal. De nieuwe stal, die onlangs werd geopend, bood het familiebedrijf alle kansen om de bedrijfsvoering te verduurzamen en voldoet aan de criteria van de Maatlat Duurzame Veehouderij. De stal is open, licht en ruim. En het erf is onder meer voorzien van bomen en bloemrijke grasstroken.
‘We hadden al plannen en een vergunning liggen voor de bouw van een nieuwe, traditionele stal toen we via CONO Kaasmakers het ontwerp van de stal onder ogen kregen’, vertelt André Schilder. Samen met zijn vrouw Jolanda en zoon Stan runt hij het familiebedrijf. ‘We wilden de bouw van de stal aangrijpen om onze melkveehouderij te verduurzamen en waren gelijk enthousiast over het ontwerp’, vertelt hij. ‘De stal is open, licht en ruim en past mooi in de omgeving. Hiermee konden we dus niet alleen werken aan een flinke energiebesparing en maximaal dierenwelzijn, maar ook aan de uitstraling van ons bedrijf. Ik heb overigens wel eerst een bouwadviseur geraadpleegd over de technische realisatie van het ontwerp, want hoe mooi ook, er moeten natuurlijk ook gewoon koeien in de stal kunnen. Maar toen we daarvoor een plan hadden ontwikkeld was de keuze snel gemaakt.’
Voldoen aan MDV-criteria
‘Met de nieuwe stal en de landschappelijke inpassing ervan wilden we voldoen aan de criteria en beoordelingsrichtlijnen Melkveestallen niveau B van de Maatlat Duurzame Veehouderij. Dat was ons streven en dat is goed gelukt’, zegt landschapsarchitect Jona Geers. Samen met architect Wouter Goudriaan en expert duurzame veehouderij Frank Verhoeven ontwierp hij de CONO-stal, in opdracht van de gelijknamige boerencoöperatie. Het drietal maakt ook deel uit van het Utrechtse ingenieursbureau Boerenverstand dat zich richt op de innovatie en verduurzaming in de landbouw.
Landschappelijke inpassing
De landschappelijke inpassing van de stal krijgt onder meer vorm in de keuze voor duurzame bouwmaterialen. ‘Door te kiezen voor houten spanten, warme kleurstellingen en een transparant ontwerp gaat de stal deels op in het landschap’, zegt Geers. ‘De stal is bovendien gericht op weidegang en zo gebouwd dat de koeien naar buiten kunnen.’
Op basis van het beplantingsplan dat Geers maakte, is het erf van de familie Schilder verder voorzien van onder meer een houtwal en een bijenlint met veldbloemen die een bijdrage leveren aan de biodiversiteit. Ook zijn er bomen langs de slootkant gepland en nieuwe grasstroken voor en om de stal aangelegd zodat de stal als het ware met de voeten in het gras komt te staan. ‘In het voorjaar ziet dat er straks idyllisch en groen uit’, zegt de landschapsarchitect. ‘Verder hebben we het zo open mogelijk gehouden, omdat het landschap in deze streek juist ook open is.’
Maximaal aantal punten
Door zowel een erkend landschapsarchitect als een geregistreerd architect te betrekken bij het ontwerp van de stal behaalde melkveehouder André Schilder voor zijn MDV-certificering het maximale aantal punten (vijftig) voor het onderdeel landschap (binnen het MDV-thema Bedrijf & Omgeving). Maar niet alleen voor de landschappelijke inpassing van de stal, ook voor de stal zelf voldeed zijn bedrijf ruimschoots aan de duurzaamheidseisen.
Ruimte aan de dieren
De stal zelf biedt veel licht, lucht en ruimte aan de dieren, en is van binnen voorzien van bio-ligbedden en massageborstels voor het vee. ‘Het basisontwerp van de buitenkant van de stal ligt vast’, zegt Schilder. ‘Het interieur kun je naar eigen wensen inrichten. In onze stal ligt onder meer een emissiearme vloer die voor de helft uit rubber en voor de helft uit beton bestaat. De verse mest uit de stal wordt vergist in onze nieuwe mono-mestvergister achter de stal. Deze levert, samen met onze zonnepanelen op het dak, warmte aan ons bedrijf en onze woning en aan de acht omliggende woningen in de omgeving.’
Maatschappelijk draagvlak
Geers: ‘In deze nieuwe open stallen kunnen melkveehouders laten zien hoe goed ze voor hun koeien, de natuur en het landschap zorgen. Dat kan bijdragen aan het behoud van maatschappelijk draagvlak. Een andere belangrijke meerwaarde van dit project is ook de samenwerking vanuit de coöperatie. Voor een gemiddelde veehouder is het onbetaalbaar om een complete stal op maat te laten bouwen door een architect. Maar als een coöperatie het initiatief neemt voor het ontwerp van een modelstal, waar meer aangesloten veehouders mee uit de voeten kunnen, dan zijn de kosten te overzien.’
Voor de bouw van de stal deed de familie Schilder een beroep op de Pop3-subsidie van de Provincie Noord-Holland. Die dekte veertig procent van de duurzaamheidsinvesteringen.
Meer informatie
